One of the guys
“Lucas zal ‘hooguit wat onhandig’ worden, zeggen de artsen bij zijn geboorte. Hij komt tien weken te vroeg en heeft zuurstoftekort. Als hij na een jaar nog niets doet behalve heel vrolijk lachen, weten we dat er meer aan de hand is. Een MRI-scan volgt. Dan krijgen we te horen dat Lucas zwaar gehandicapt is. In 14 maanden tijd is ons kind van ‘hooguit wat onhandig’ veranderd in zwaar gehandicapt.” (Astrid, moeder van Lucas)
“Maar mam, kom op. Ik ben toch niet zwaar gehandicapt?”, roept Lucas, nu 14 jaar oud, op verontwaardigde toon. Lucas voetbalt twee keer in de week bij Only Friends, sportclub voor kinderen en jongeren met een beperking. Dennis Gebbink, ex-voetballer en fanatiek kickbokser, richt de club in 2000 op. Zijn zoon Myron wordt in 1992 geboren met dubbelzijdig hersenletsel. Als klein jongetje kan Myron nog voetballen op een gewone voetbalclub, maar als hij een jaar of 7 is kan hij zijn teamgenootjes niet meer bijbenen. Dennis, sportman in hart en nieren, kan dit niet aanzien en begint zijn eigen club. Met 8 kinderen en 2 voetballen gaat hij van start. Inmiddels sporten er ruim 600 kinderen en jongeren met een beperking bij Only Friends op het Friendship Sports Centre, het eerste en tot nu toe enige sportcentrum in heel Europa dat volledig is uitgerust voor kinderen met een beperking. Twee voetbalvelden, een sintelbaan, een verspringbak, een extra verwarmd zwembad, een aangepaste fitnessruimte, sportzaal en dojo. Een topsportomgeving met meer mogelijkheden dan ze ooit hebben durven dromen. Sporten, vallen en opstaan, vrij bewegen. Hier kunnen ze alles.
En Lucas, ben je onhandig?
Lucas: “Wat is onhandig? Puzzelen kan ik niet.”
Astrid: “Op de kleuterschool zeiden ze: ‘Hij moet puzzelen, dat is goed voor zijn ruimtelijk inzicht.’ Maar met meer dan zes stukjes gaat hij de mist in. En wij maar oefenen. Eindeloos. Hij gefrustreerd, ik gefrustreerd. Dat zijn van die dingen die je niet weet van tevoren. Maar dat leer je met de jaren, het is een groeiproces. Je kunt beter werken met de dingen die wél gaan en dat uitbuiten.”
Wat betekent sport voor je?
Lucas: “Door sport zit ik veel beter in mijn vel. In het begin heb ik hier op het Centre meerdere sporten gedaan, maar omdat ik nu op de middelbare school zit heb ik minder tijd en hou ik het bij voetbal. Het houdt me fit en ik heb veel contacten opgebouwd met mensen die begrijpen wat het is om een beperking te hebben. Net zulke types als ik.”
Astrid: “Daardoor is hij heel erg gegroeid. Only Friends is een belangrijke factor in zijn leven, en sporten houdt hem absoluut fit. In de zomervakantie merk ik echt aan hem dat hij niet sport. Dan werkt zijn lijf minder mee. Wij stimuleren ook heel erg dat hij met die rollator loopt, dan blijft hij tenminste in beweging. Veel beter dan dat hij de hele dag in zo’n rolstoel zit. Lucas is ook heel fanatiek met dat ding tijdens trainingen. Het prettige is dat hier op het Centre alle faciliteiten voor hem aanwezig zijn. Deuren die vanzelf opengaan, toiletten met extra voorzieningen, liften. Hij kan hier overal uit de voeten, zowel met rolstoel als met rollator. Ik hoef me nergens zorgen om te maken als hij hier is.”
Wat is Dennis voor trainer?
Lucas: “Dennis is van het aanpakken en dat moet ook wel als je iets wil leren.” En als het om leren gaat, is Lucas ervaringsdeskundige. Hij heeft zichzelf, met hulp van een goede fysiotherapeut, leren lopen. Dat heeft zeven jaar geduurd. “Ik weet nu heel goed wat ik wel kan en ook wat ik niet kan. De dingen die ik niet kan probeer ik uit m’n hoofd te zetten. Ik focus me volledig op de dingen die wel lukken en dan haal ik alles eruit wat erin zit. Toen ik leerde lopen heb ik er alles aan gedaan om het te krijgen zoals ik wilde en dat is gelukt. In dat opzicht lijk ik op Dennis. Hij weet precies waar hij heen wil en ik ook. We zijn allebei vechters, we gaan recht op ons doel af en daar ben ik trots op.” Lucas heeft zelfkennis, een hele handige eigenschap.
Is ‘anders’ ‘normaal’ als je hier op het Centre bent?
Lucas: “Ik weet niet wat normaal is. Iedereen is uniek op zijn eigen manier, ik dus ook. Als je een aangeboren beperking hebt, leer je daarmee leven. Voor jou is het normaal om te lopen zonder hulpmiddelen, maar ik kan me daar niet zoveel bij voorstellen. Voor mij is het normaal om te lopen mét hulpmiddelen.” Normaal is dus maar net hoe je het bekijkt, leert Lucas mij.
Astrid: “Het fijne van Only Friends en het Centre is dat je onder gelijkgestemden bent. Het is hier een warm bad. Alle ouders begrijpen elkaar en er is ruimte om te praten en ervaringen uit te wisselen. En hier lopen kinderen met allerlei beperkingen rond. Lucas valt niet op, hier is hij one of the guys.”
Vind je het moeilijk met je beperking te leven?
Lucas: “Nee, ik ben het gewend. Als je op een later moment in je leven iets krijgt, moet je het maar een plek zien te geven. Ik heb dat al vrij snel geaccepteerd.”
Astrid: “Lucas had snel dat bewustzijn van ‘het is wat het is en ik moet er het beste van maken.” Hij heeft een sterke drive om dingen voor elkaar te krijgen. Hij is niet snel tevreden. Wij ook niet trouwens, we leggen de lat vrij hoog. Er zijn ook ouders die alles wat hun kind kan, zien als ‘mooi meegenomen’. Maar als je zo begint, kan je beter niet beginnen. Wij proberen het maximale eruit te halen. Ook voor later. Als Lucas een bepaalde standaard gewend is, blijft hij daar zijn best voor doen. Dan bereikt hij veel meer dan als je maar wat aanmoddert als een soort bezigheidstherapie.”
Lucas: “Natuurlijk heb ik ook m’n frustraties gehad. Vroeger dacht ik: ‘waarom ik en niet hij, of zij?’ Je gunt het natuurlijk niemand, maar als je zo jong bent heb je dat bewustzijn nog niet.”
Berusting in wat je bent en niet bent en hoe het verdeeld is. Misschien leerde je dat snel juist omdát je een beperking hebt?
Lucas: “Ik denk het wel. Ik wist al vrij snel dat ik iets had en moest daarmee aan de slag. Op mijn 7e heb ik een knop omgezet. Ik dacht: ‘dit heb ik, het is wat het is, ik haal alles uit mezelf en zie wel waar het schip strandt.’ En dat is nog steeds mijn instelling.”
Merk je weleens dat mensen je zielig vinden?
Lucas: “Ja, maar dat raakt me niet.”
Astrid: “Mij wel hoor. Soms voel je dat er naar je gekeken wordt, vooral als je uit je eigen omgeving bent. Op vakantie, of als je een dagje of weekend weggaat. Dan gapen mensen je aan alsof je een attractie bent. Ik begrijp ook wel dat mensen het kijken niet altijd kunnen onderdrukken, Lucas valt op. Hij loopt anders.”
Lucas: “Ik loop als een pinguïn.”
Astrid: “Hij waggelt inderdaad een beetje. Maar kijk dan subtiel. Niet van dat ongegeneerde staren.”
Lucas: “Of vraag dan gewoon wat je wil weten, dan geef ik antwoord.”
Astrid: ”Ja, maar erover kunnen praten is ook een groeiproces. In het begin zat ik daar echt niet op te wachten. Van die verhalen ‘ik heb een tante en die heeft een dochter en die zit ook in een rolstoel.’ Dan denk ik: ‘ja, en dus?’
Toen Lucas kleiner was had hij zo’n klein rollatortje. Stonden we bij de slager en dan ging iedereen over z’n bol aaien en zeggen ‘oh wat een leuk karretje!’ En dan riepen wij: ‘Je mag hem hebben hoor!’ Het hangt er ook vanaf in wat voor gemoedstoestand je bent. Lucas kan het beter handelen dan ik in ieder geval.”
Bij Only Friends sporten alle leeftijden en alle verschillende soorten beperkingen met elkaar. Werkt dat?
Lucas: “Soms ontspoort de boel, maar het accepteert elkaar wel allemaal.”
Astrid: “Ze hebben echt respect voor elkaar, die kinderen. En Lucas voelt zich overal wel geaccepteerd.”
Lucas: “Wie me accepteert, accepteert me en wie me niet accepteert, jammer dan. Dat doet me niet zoveel. Zo staat Dennis er ook in. Hij vindt niemand hier zielig, iedereen is gewoon wie hij is en daar ben ik wel blij mee. Ik voel me ook niet zielig of zo, oorlog is erger.”
Wat wil je later worden?
Lucas: “Ik wil sportjournalist worden. Sinds twee jaar ben ik gek van formule 1, ik volg alles. Als ik nou mijn talen op havoniveau doe, moet het lukken. Maar sommige gehandicapten komen niet aan de bak, dus daar zit ik wel een beetje over in. Ik ga het in ieder geval proberen en dan zie ik vanzelf waar het ophoudt.”
Astrid: ”Je hebt in ieder geval een droom.”
Lucas: “En ik ben er nu al mee bezig. Ik hou precies in de gaten wat er gebeurt, waar Max (Verstappen) mee bezig is. Ik mis niets, ook al moet ik er middenin de nacht voor opstaan.”
Lucas komt er wel.